Yaklaşık iki haftadır ulaşamadığım tez danışmanımla sonunda dün öğlen yemeğinde buluştuk. Her ne kadar mayıs ayında başlayacağım pilot çalışma ve tez önerim hakkında geri bildirim almak için buluşmuş olsak da bir de baktım ki her iki lafımdan biri Anna Lindh Vakfı (ALV) Forum 2010’da sunulan projelere atıfta bulunuyor. Madem üzerinden bir hafta geçmiş olmasına rağmen anlatılan projeler hala bende heyecan yaratıyor, bunları bir an önce blogumda paylaşmalıyım dedim kendi kendime.
Katıldığım ilk oturum olan “Okullarda Kültürlerarası Öğrenme ve kullanılabilecek metodolojiler” başlıklı çalışma grubunun hayal kırıklığı yarattığından bahsetmiştim bir önceki yazımda. Bu yazıma da forumdaki kronolojik sıraya uygun giderek bu oturum ile başlayayım. “Kültürel çeşitlilik ile ilgili okullarda kullanılan yeni araçlar” odaklı bu oturumun tartışılmak için öne sürülen soruları şöyleydi: Okullarda kültürlerarası duyarlılığı ve çeşitlilik odaklı yetkinlikleri geliştirmek için ne gibi araçlara ve kaynaklara sahibiz? Öğretmenlerin ve çoğaltıcıların kapasitelerini arttırmak için neler yapıyoruz? Kültürlerarası eğitimi eğitim programları dahiline alabilmek için hükümetler düzeyinde neler yapılabilir? Bu sorulardan yola çıkılarak oturumdaki konuşmacılar ve katılımcılar farklı boyutlara vurgu yaptılar. Mesela bir konuşmacı, kültürlerarası diyalog temelli bir kültür yaratılması için “öteki”(kavramı)’nin imajının değiştirilmesi gerekliliğinden bahsetti. Başka bir konu da tarih dersi ve tarih kitapları idi. Örgün eğitim kurumlarında okutulan tarih kitaplarının kültür ve kültürlerarası diyalog ile ilgili bir içeriğe sahip olmadıklarından (bir çoğunun olumsuz kalıp yargıları desteklediklerdi, özellikle müslüman olmayan ülkelerin kitaplarında Kur-an ve Şeriyat’ın yanlış yorumlandığından, bu gibi yanlışlıkların da adaletsizlik ve öfke gibi duygulara yol açtığından) bahsedildi ve kitapların dikkatlice gözden geçirilmesi gerektiği söylendi. Bu gözden geçirilme sürecinde de kitapların negatif yönlerinin öne çıkartılması yerine her kitabın en iyi uygulamasının (best practice) vurgulanması gerektiği belirtildi ve bu sürecin, Akdeniz kültürünün avrupa ve arap kültürlerinin bir sentezi olmasından yola çıkılarak, bu iki farklı kültürel görüşün yüzleştirilerek eleştirel bir perspektifin uyarlanmasından geçtiği ifade edildi. Okullardaki kültürel çeşitlilikle ilgili yapılan çalışmalara mutlaka içinde yaşanılan toplumun da dahil edilmesi gerektiği de önemle vurgulanan bir diğer noktaydı. Bu oturumda Akdeniz kültürünün islami boyutunun daha iyi anlaşılabilmesi için okullarda kullanılabilecek sanal bir müzeden bahsedildi. Bence bu oturumda ifade edilen ve Türkiye’deki gerçeklikle doğrudan ilişkili olan en önemli katkı, okulların sadece bilgi aktaran, akademik kurumlar olarak görülmesinin yanlış olduğu, okulun öğrencilerine “kültürel değerler” i de aktarmakla sorumlu olduğuydu. Bu noktada bir katılımcı akademik başarı odaklı eğitim sistemlerine (ki Türkiye’deki eğitim sistemi de açıkca böyledir) atıfta bulunarak “biz burada kültürel değerlerin öğrenilmesini, olumlu tutum geliştirmeyi konuşuyoruz ancak ulusal değerlendirme sistemleri akademik başarı odaklı. Öğretmenlerin birincil sorumluluğunun öğrencilerini sistem tarafından koyulan akademik başarı ölçen sınavlara hazırlamak ve onların bu sınavları başarıyla geçmeleri olarak tanımlandığının hepimiz farkındayız. İşte bu yüzden de öğrencileri kültürel çeşitliliğe, kültürlerarası farklılıklara karşı hoşgörülü olmak için verilmesi gereken eğitim arka planda kalıyor.” dedi. Benim bu oturumdan kendimce çıkardığım sonuç elimizde ne kadar çok araç olsa da, uygun metodolojiyi kullansak da hem içinde yaşanılan toplumu hem de makro düzeyde eğitim sistemini (eğitim politikalarını) değiştirmediğimiz sürece istediğimiz kadar kültürlerarası diyalog için kapıları aralamaya çalışalım, göstereceğimiz her çaba yüzeyde kalacaktır. Düşünün bir kere, TV karşısında haberleri izleyen babasının “X” özelliğini taşıdığı için haberin kahramanlarına söverken gören ilköğretim öğrencisinin, okulda bu “X” özelliğinin yaşamın bir parçası olduğu aktarılırken kendi içinde düşeceği çelişkiyi. Şimdi bu çocuk ailesi içindeki en önemli rol modeli olan babasının tepksini mi içselleştirsin, okulda söylenene mi? Bu kararı vermenin, özellikle de ilköğretim yaşlarındaki çocuklar için, çok zor bir süreç olduğunun altını çizmeme gerek yok herhalde.
Öğleden sonra oturumlarına kendimin de sunum yaptığı “Best Practices” (En iyi uygulamalar) oturumuyla başladım. Oturumun açılış projesi olan “kültürlerarası değişim oranının arttırılması için yapılan Euro-Med gençlik değişim projesini” sunarken kendimce bu projeyi de sorgulamadım değil. Bu proje AFS-Almanya koordinatörlüğünde yapılmış, Almanya, Türkiye, İtalya ve Mısır AFSlerinin gönüllülerinin kendi ülkeleriyle eşleşen ülkeye ziyaretlerini içeriyordu. Türkiye ile Mısır bu projenin “orta doğu/müslüman” kültürünün temsilcileri, Almanya ve İtalya ise “Avrupa” kültürünün temsilcileri olarak seçildikleri için TR gönüllüleri Mısır’a ziyarete gitmemişlerdi, ki bence bu büyük bir kayıp olmuş. Mısır’daki islam kültürü ile Türkiye’deki islam kültürünün karşılaştırılması için ve bu iki ülke arasında kültürel köprülerin kurulması için güzel bir fırsat olabilirmiş. Proje de tasarlandığı aşamada kendini bence bu noktada bir önyargıya kurba etmiş. Proje sonunda üretilen ve katılımcı gönüllülerin ziyaret ettikleri ülkelerdeki deneyimlerini subjektif bir şekilde aktaran el kitabını okurken keyif almadım değil. Bu kitabçığı merak edenleriniz olursa AFS-Türkiye ofisi ile iletişime geçebilir.
Oturumdaki sunum partnerim, Sivil Toplum ve Kalkınma Enstitüsü Derneği‘nin gerçekleştirdiği ve Türkiye’nin kanayan yaralarından biri olan beyin göçü hakkında İtalya, Ürdün, Güney Kıbrıs ve Türkiye’de yapılan bir araştırma projesini aktardı. Bu sunumun ayrıntılarını merak edenleriniz buradan ilgili belgeye ulaşabilirler.
Katıldığım bir sonraki oturum, Avrupa Konseyi(Council of Europe) temsilcisinin “Gençler için kullanılabilir Kaynaklar ve Fırsatlar” konulu sunumdu. Bu sunumun benim için duygusal boyutta önemi biraz farklıydı. Seneler önce (kaç sene oldu emin değilim, 4 ya da 5 olmalı) şans eseri ilanını görerek katılımcı olmak için başvurduğum “İnsan Haklarında Cinsiyet” konulu projeye katılarak CoE’nin Demokratik Liderlik Programı’na dahil olmuştum. Bu sunum boyunca aklıma hep program katılımcısı arkadaşlarım ve eğitimler süresince çıkan çatışmalar aracılığıyla ne kadar fazla içgörü kazandığım geldi.
Eski anıları bir yana bırakırsam, bu sunumda CoE temsilcisi gençlerle ilgili alanlarda çalışan gençlik sivil toplum örgütlerinin yararlanabileceği hibelerden, eğitim merkezlerinden ve eğitim araçlarından (el kitapları, eğitim programları vb.) bahsetti. Eğer gençlik alanında çalışan bir gençlik STK’sının bir parçasıysanız ve CoE’yi ilk defa duyduysanız, bu örgütün internet sitesine mutlaka uğramanızı, Strasbourg ve Budapeşte’deki gençlik merkezlerini ve sundukları hizmetleri incelemenizi tavsiye ederim. İlköğretim öğrencileriyle çalışan ve bu yaş grubundaki çocuklarla insan haklarıyla ilgili bir çalışma yapmak isteyenlere de CoE’nin yeni çıkardığı “Compasito” (Pusulacık) adlı kaynağa başvurmalarını öneririm. Bu Pusulacık maalesef İngilizce, bu kaynağın büyük yaş grubundaki katılımcılara yönelik versiyonu olan “Pusula” Bilgi Üniversitesi tarafından Türkçe’ye tercüme edildi. Ayrıca bu Pusula’nın yazarlarından biri olan Rui Gomes’in de sunumunu dinleme fırsatım oldu, ki onun yaptığı sunum benim en beğendiğim sunum oldu (Bu sunumla ilgili ayrıntılar bir sonraki yazımda).
Günün son oturumunda yine en iyi uygulamalar sunumlarına katılmayı tercih ettim. Son oturumda iki proje vardı, ilk sunum İsrailli The Parents Circle-Families Forum‘un projesi “Bilmek Başlangıçtır” ismini taşıyordu. İsrailli öğrencilerle Filistinli öğrencilerin katıldığı bu projede okullara gidilip gerçek yaşamdan görüntülerin oluşturduğu bir belgesel gösterilmesini ve bunun üzerinden çalışılmasını kapsıyordu. Sunumun sonuna yetiştiğim için detaylarını kaçırdım. Ancak merak edenler bu örgütün web sayfasından ayrıntılara ulaşabilirler. Bu oturumda sunulan son proje Katalunya’dan bir örnek çıkardı karşıma. Bir önceki yazımda da biraz bahsetmiştim Irenia(Türkçe tanıtımı için tıklayınız) adlı bir STK ilköğretim kurumlarında kullanılmak üzere Akdenizi çevreleyen çeşitli kültürleri tanıtan ve kültürlerarası öğrenmeyi destekleyen oyunlar geliştirerek öğrencilerin diğer kültürleri tanımalarını sağlıyordu. 
Yaklaşık 10 senedir süren bu “Barış Oyunları” projesi kapsamında üretilen masa oyunlarının bir kısmı Diputacio de Barcelona (ki bu Barcelona Metropolitan bölgesinde bulunan tüm belediyelerinin oluşturduğu Valilik ile Büyükşehir Belediyesi arasında kalan bir resmi kurum) tarafından satın alınarak her ilçede yer alan pedagojik kaynaklar merkezine birer tane veriliyor ki eğer bir okul bu oyunlardan yararlanmak isterse bu kaynak merkezine başvurarak kolayca ve hiç bir ücret ödemeden bu oyunlara erişebiliyor. Oyunla öğrenmenin gücüne inanan bir eğitimci/psikolog olduğum için bu projeyi çok başarılı bulduğumu söyleyerek bu yazımı bitiriyorum. Bir sonraki yazımda projelere kaldığım yerden devam edeceğim. Daha üçüncü gün oturumlarından hiç bahsetmedim. Bu yazımı bir video ile kapatıyorum. Bu video İsrailli bir grubun şarkısına ait. “Bilmek Başlangıçtır” projesinin kapsamına giren ve İsrail-Filistin arasında barış olması gerektiğini destekleyen bir video.
Projelerle dünyayı değiştiremesek bile kendimizi bir nebze de olsa değiştirebiliyorsak başarıya ve barışa bir adım daha yaklaşmış oluruz.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder